Theo thống kê mới nhất cho Montenegro năm 2018, tỉ lệ thất nghiệp cho thấy giảm từ17.7% xuống 16.1% năm 2017. Các nhà chức trách giải thích điều này là do đầu tư mạnh hơn, và họ tin rằng mọi thứ thậm chí có thể tốt hơn thế. Ngoài ra, số liệu thống kê mới nhất cho thấy tỷ lệ người tìm kiếm việc làm trong năm 2017 cao hơn 0,7% so với năm 2016 và số người không hoạt động kinh tế giảm xuống. Giống như ở nhiều nước khác, suy thoái đã ảnh hưởng sâu sắc đến tỷ lệ thất nghiệp, và hoạt động kinh tế thấp dẫn đến sự suy giảm việc làm. Người sử dụng lao động không muốn mở các vị trí việc làm mới vì họ sợ sự thất bại của doanh nghiệp; mặt khác, lãi suất tín dụng rất cao, vì vậy sự phát triển của doanh nghiệp rất chậm. Một vấn đề lớn khác là cấu trúc giáo dục không đầy đủ, và có thể dễ dàng được chú ý trong ví dụ về các công việc theo mùa. Thị trường lao động ở Montenegro cung cấp việc làm mùa vụ trong những tháng mùa hè, nhưng vấn đề là cứ ba công nhân thì có một người đến từ Montenegro, vì vậy số liệu thống kê cho thấy số lượng người nước ngoài lớn hơn lao động trong nước. Một vấn đề khác là sự mất cân bằng giữa thị trường chính và chính sách giáo dục. Hầu hết các học sinh trung học tiếp tục việc học của họ, nhưng số lượng những người trẻ thất nghiệp với bằng đại học là rất cao, và đó là cách Montenegro đã tạo ra ‘một thế hệ thất bại’.
Vấn đề đói nghèo
Giống như nhiều quốc gia Đông Âu khác, Montenegro phải đối phó với nghèo đói. Vấn đề này không nghiêm trọng như một vài quốc gia khác, nhưng nó vẫn rất nghiêm trọng. Các số liệu thống kê năm ngoái cho thất rằng 48,3% trẻ em sống trong tình trạng nghèo cùng cực trong các hộ gia đình trong đó không có một thành viên gia đình nào có việc làm, hoặc nơi mà các nguồn thu nhập không ổn định. Ngoài ra, nhiều nhà tuyển dụng tư nhân không cung cấp cho người lao động của họ bảo hiểm hoặc thường xảy ra việc họ không được trả tiền cho công việc của mình. Vì vậy, những người nghèo này buộc phải chuyển sang các chương trình phúc lợi và quyền lợi nhưng một lần nữa nó chỉ có sẵn cho một số người nhất định và trợ giúp tài chính đó không đủ để hỗ trợ nhu cầu của một gia đình. Mức nghèo đói là 169 đô la và UNICEF nói rằng có 10% trẻ em sống dưới mức này, không được tiếp cận với những nhu cầu thiết yếu. Tuy nhiên, chính phủ có kỳ vọng tích cực liên quan đến việc làm và tin rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ giảm xuống 16,6% vào cuối năm 2019 với sự trợ giúp của các chương trình tài trợ. Điều quan trọng là chính phủ Montenegro phải sửa đổi mục tiêu của mình nếu muốn giảm nghèo trong nước.
Chảy máu chất xám
Mặc dù Montenegro ở vị trí tốt hơn một số quốc gia khác trong khu vực (ví dụ như Serbia hoặc Bosnia), điều đó không có nghĩa là họ có thể tự hào về tình hình trên thị trường lao động. Báo cáo của IMF cảnh báo về những rủi ro mà nền kinh tế Montenegro năm 2018 có thể phải đối mặt. Mặc dù nó có thể cạnh tranh với các thành viên EU mới, hầu như không thể so sánh với mức trung bình của EU và được đánh dấu là quốc gia có mức tăng đói nghèo mạnh nhất kể từ năm 2008. Dấu hiệu cho thấy sự thiếu hiệu quả của thị trường lao động là sự di cư của những người có học vấn cao. Theo thống kê dân số của Montenegro, có 6,2% người có học vấn cao sống ở nước ngoài.
Các giải pháp có thể
Chính phủ đã đưa ra một kế hoạch hành động trong năm 2015 để giải quyết tình trạng đáng báo động trên thị trường việc làm – không hoạt động kinh tế, nguyên nhân của sự chảy máu chất xám và các ưu đãi cho doanh nghiệp không thỏa mãn. Chảy máu chất xám ở Montenegro được đặc trưng bởi hiện tượng chảy máu chất xám hai lần, và một trong số đó liên quan đến nước ngoài, và lý do khác là do mất cân bằng trong nước (người di cư từ bắc xuống nam và các vùng trung tâm cho các công việc theo mùa, ngắn hạn). Chính phủ phải đồng bộ hóa nhu cầu thị trường lao động với giáo dục và kỹ năng cân xứng. Thật không may, tài nguyên và các hoạt động nghiên cứu khan hiếm do dữ liệu không thể tiếp cận, tài liệu học tập, phương pháp lỗi thời và xử lý dữ liệu. Một lý do khác khiến những người trẻ quyết định rời khỏi đất nước là chính trị và chủ nghĩa lạm quyền phải được loại bỏ để thanh thiếu niên thất nghiệp có được công việc dễ dàng hơn và thúc đẩy tuyển dụng họ ở trong chính đất nước của họ. Mặc dù tình hình khó khăn trên thị trường, đã có một số nỗ lực để cải thiện nó với một số hoạt động khoa học và nghiên cứu trong các dự án quốc gia và song phương. Tuy nhiên, chính phủ phải nhận thức được rằng động thái của họ phải thể hiện chất lượng không phải số lượng để xem những kết quả cải thiện trong việc thực hiện các cơ chế giải quyết vấn đề. Chính quyền của họ phải làm mọi thứ có thể để phát triển nguồn nhân lực và tăng cường tuổi trẻ bằng cách loại bỏ các rào cản đối với hành động chủ động và sáng tạo.
Những triển vọng cho tương lai
Đối với tương lai của tăng trưởng kinh tế và GDP của Montenegro, Ngân hàng Thế giới dự đoán rằng vào năm 2019 GDP sẽ tăng 2,5%. Nền kinh tế dự kiến sẽ tăng 3,2% trong giai đoạn 2017-2019 do tiêu dùng cá nhân và đầu tư, và việc xây dựng đường cao tốc Bar – Boljare sẽ chậm lại. Lạm phát cho cùng kỳ dự kiến sẽ là 2% và đạt được sự cân bằng trong năm tới, và sau đó từ từ hướng tới thặng dư vào năm 2022. Mặc dù có triển vọng kinh tế tích cực, chính phủ phải tìm cách lấy lại quyền kiểm soát tài chính công và tạo điều kiện tiếp cận cho phụ nữ tham gia thị trường lao động. Họ cũng nên bắt đầu thực hiện hợp nhất tài chính đã được thông qua để thực hiện tái cấp vốn trong giai đoạn đã đề cập.
Cuối cùng, du lịch và ngành du lịch đã đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Montenegro và nó đã mang đến sự tăng trưởng và cải thiện chung. Ngày nay, nó tạo ra 25% GDP và các chuyên gia nói rằng tỷ lệ này có thể chỉ phát triển hơn. Du lịch, bằng mọi cách, một công cụ để phát triển bền vững, thông minh và cân bằng và lợi ích của nó được phân phối cả về mặt địa lý và xã hội. Đó là lý do tại sao các nhà chức trách Montenegro phải đưa ra các chiến lược sáng tạo và toàn diện để duy trì các phương pháp tiếp cận linh hoạt để thích nghi với hoàn cảnh luôn thay đổi và xu hướng mới nổi. Mặc dù các sự kiện du lịch cho thấy Montenegro có tốc độ tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới nhưng thách thức đối với chính quyền không chỉ là duy trì tăng trưởng đó mà còn để mang lại lợi ích cân bằng và ngay lập tức cho người dân cùng với bảo tồn và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
